Dublin

Hoeksteen of struikelblok?

‘Het is een Dublin-case.’ Daarmee bedoelt men in de detentiecentra: deze persoon die om internationale bescherming vraagt, zit opgesloten om gedwongen naar een ander Europees land (van de Europese Unie en enkele andere landen) te gaan. Een brutale versie van ‘Wij zijn niet bevoegd, gelieve u naar een ander loket te begeven’.

JPEG - 50.3 kio

Want dat is wat de Dublin-regels doen: ze bepalen welk land bevoegd is voor een asielaanvraag. De meest toegepaste regel is dat het ‘land van eerste binnenkomst’ bevoegd is. Het land waar een migrant voor de eerste keer de Europese Unie binnenkwam dus. In de praktijk is dit vaak Italië of Griekenland. Landen die kreunen onder financiële tekorten, krijgen de opdracht om asielzoekers een humane ontvangst te bieden, zonder degelijke hulp. Het verbaast weinig dat die humane ontvangst al jarenlang mislukt.

Veel vluchtelingen weten niets over Europa. Aangezien iedereen vrij kan reizen door Europa gaan ze ervan uit dat dit ook voor hen legaal is. Groot is dan ook hun verbazing wanneer ze na een onverwachte controle op de trein of op een parkeerterrein naar een gesloten centrum worden gebracht. Onderstaande verhalen zijn een illustratie van de kafkaiaanse situatie.

Hanna, een alleenstaande vrouw, verliet jaren geleden haar geboorteland wegens huiselijk geweld en trok door Soedan en Libië naar Italië en kwam zo via Frankrijk in België terecht. Ze werd opgepakt bij een poging om naar het Verenigd Koninkrijk te gaan en werd opgesloten. Na twee maanden onwetendheid besloot België om haar overdracht aan Italië te vragen. Er kwam geen antwoord van Italië en dus werd Hanna na vijf maanden in het gesloten centrum met een zogenaamd ‘stilzwijgend akkoord’ teruggestuurd naar Italië. De advocaat tekende geen beroep aan. Het ging om een ‘stilzwijgend akkoord’, zodat er bij aankomst in Italië niets voorzien was. We hadden haar op het hart gedrukt om bij aankomst onmiddellijk te verklaren dat ze asielzoekster was, maar ze werd niet gecontroleerd bij binnenkomst in Italië. Daar stond ze dus opnieuw uitgeschud op de luchthaven in een vreemde stad, zonder familie of vrienden. Met telefonische ondersteuning van een kennis in België kon ze – tegen betaling van het enige geld dat ze op zak had – met een taxi naar een vzw voor kwetsbare vluchtelingen gebracht worden.

De praktijk heeft veel weg van pingpong. Een man uit Mauritanië die onlangs werd gerepatrieerd naar Milaan, zei: ‘Waarom geven ze geld aan mij uit, ik kom toch terug.’ Drie dagen later was hij inderdaad terug in België. In Italië bekommerde zich immers niemand om hem, asielzoekers leven daar op straat.

Zineb liet Eritrea én haar twee kinderen achter om haar geluk te beproeven in Noorwegen. Daar kreeg ze een negatieve beslissing op haar asielaanvraag. Ze wilde via België naar het Verenigd Koninkrijk gaan maar werd opgesloten. Na meer dan vier maanden opsluiting werd ze teruggestuurd naar Noorwegen. Daar werd ze na een ondervraging van vier uren opnieuw naar een gesloten centrum gebracht om uitgewezen te worden naar Ethiopië…

Dit systeem is duur én gebrekkig. Op drie jaar tijd verdubbelde het aantal Dublinoverdrachten bijna, van 573 naar 1072 per jaar. Als mensen weigeren te vertrekken gebeurt hun repatriëring met politie-escorte. Dit is niet de weg vooruit. Maar wat moeten we dan wel? Een humaan Europa stopt deze onnodige opsluiting van migranten – zogenaamd om ze naar de verantwoordelijke lidstaat te sturen, maar in werkelijkheid een vruchteloze en illegale poging om migratie te ontmoedigen. Een billijk systeem houdt rekening met de individuele omstandigheden (woonplaats van familieleden, taalkennis, werkgelegenheid e.d.) van asielzoekers bij hun verdeling over Europa.

Mede dankzij de beleidssuggesties van JRS Europe deed het Europees Parlement een voorstel in de goede richting. In dit voorstel houdt de overheid bv. beter rekening met de gezinssituatie van de migrant. De onderhandelingen tussen het Europees Parlement en de lidstaten liepen evenwel spaak: de regeringen van onder meer Hongarije en Italië wilden niet mee.

Beschuldig ons van idealisme. Beschuldig ons van naïviteit. Maar een Europa dat miljoenen euro’s spendeert aan het bewaken van de grenzen en de opsluiting van onschuldige mensen, kan ook een efficiënt gemeenschappelijk asielsysteem organiseren.

Griet Demeestere en Dennis Van Vossel
geaccrediteerde bezoekers