Migratie

Op zoek naar antwoorden

Een jaar geleden begon Dennis Van Vossel de gesloten centra voor vreemdelingen te bezoeken, eerst voor Vluchtelingenwerk Vlaanderen, daarna voor JRS. Hij vertelt hier wat hij daar geleerd heeft.

JPEG - 76 KiBVoor ik startte met mijn bezoeken aan de gesloten centra, wist ik weinig over migratie. Ik ben opgegroeid op het platteland en mijn vrienden hadden allemaal ‘Belgische’ namen. Ik had alleen een beetje boekenwijsheid: wat ik las in krantenartikelen, in tijdschriften en grotere naslagwerken. Maar geen ervaringen. Vrienden of familie, kennissen of leerkrachten, niemand in mijn omgeving kon mij over zijn ontmoetingen met migranten vertellen. Velen weten wel wat migratie is. Ze vertellen me dat het goed is voor de economie. Of dat het allemaal criminelen en terroristen zijn. Dat ze komen om te profiteren van ‘het systeem’. Of dat we hun komst moeten accepteren omdat ze hulp nodig hebben. Het zei me allemaal weinig. Ik voelde me onwetend: overal praatte men over migratie en ik wist niet wat het betekende.

Die onwetendheid knaagde aan mij. In mijn studententijd ontmoette ik wel hier en daar een migrant van de tweede, derde of vierde generatie, maar eigenlijk deed dat mij ook weinig. Het waren gewoon Belgen, soms met andere kleren aan, maar Belgen. Ik wist nog altijd niet waarover die politieke debatten gingen. Migratie. Mensen die hier eerst niet waren en nu wel. Mag dat? Maggie De Block zei ja maar nee, Theo Francken zei nee maar ja, en nog anderen vertellen dat we migranten nodig hebben om de vergrijzing tegen te gaan.

Ik wou ze weleens in werkelijkheid ontmoeten, die migranten. Ik werd bezoeker in een gesloten centrum. Want blijkbaar zitten veel van die ‘asielzoekers’, ‘vreemdelingen’ of zelfs ‘illegalen’ opgesloten. Ik wist dat niet, maar blijkbaar sluit de overheid migranten op als ze geen papieren hebben, om ze naar hun land van herkomst te sturen. Ik herinner mij nog altijd de eerste mens met wie ik daar sprak. Labels: man, homo, zwart, rond de veertig, nummer B18. Daarna volgden talloze anderen. Ik denk terug aan Dorian… Een student zoals ik toen. Meer bezig met de zere rug van de man naast hem dan met zijn eigen uitzichtloze situatie. Hij is altijd vriendelijk maar vertelt weinig over zichzelf. Op een dag vertelt de directie dat hij werd overgeplaatst omdat hij een zelfmoordpoging ondernomen had. Het was hem te veel geworden.

Van geen enkele ontmoeting heb ik spijt. Die mensen hebben zoveel meegemaakt. Vrienden die sterven op zee, vrouwenbesnijdenis, bommen die naast hun oren ontploffen, een dodelijke tocht door de woestijn,… Het kruipt soms onder mijn huid, al die verhalen. Men vraagt mij nu soms, nu ik blijkbaar ‘specialist’ geworden ben: Wat zou jij doen? Wat voor een migratiebeleid hebben wij nodig? Open grenzen? Gesloten grenzen? Hekken, uitkeringen, werk, handboeien?
Ik heb geen grote antwoorden. Geen magische oplossingen of absolute waarheden. Maar één ding kan ik wél zeggen: een ontmoeting, face to face, iemand oprecht in de ogen kijken en vragen naar zijn perspectief, daar leer je meer uit dan uit een miljoen tweets.

Dennis Van Vossel
geaccrediteerd bezoeker