GESLOTEN GEZINSWONINGEN

Een stukje geschiedenis

In het verleden werden gezinnen met minderjarige kinderen opgesloten in de gewone gesloten centra samen met alle andere vreemdelingen die het land dienden te verlaten. België werd voor deze praktijk verschillende malen veroordeeld door het Europees Hof van de Rechten van de Mens. Het hof oordeelde dat de faciliteiten niet aangepast waren aan de noden van kinderen. Uiteindelijk werd in 2008 beslist, o.a. door actie van JRS Belgium, om geen families met kinderen meer op te sluiten. Zij werden voortaan ondergebracht in terugkeerwoningen of ‘Turtelhuisjes’, genoemd naar de toenmalige minister van Asiel en Migratie Annemie Turtelboom. Zo nam België een vooraanstaande positie in Europa in op het vlak van alternatieven voor detentie. In de wet veranderde er echter niets wat het mogelijk maakte dat de overheid besloot om een gesloten opvangstructuur te bouwen die volgens haar wél aangepast is aan de noden van kinderen.

Terug naar af

De langverwachte én gevreesde opening van de gesloten gezinswoningen op het terrein van het repatriëringscentrum 127bis te Steenokkerzeel was een feit op 14 augustus 2018, toen een moeder met Servische roots met haar vier kinderen tussen één en zes jaar werd opgesloten. In totaal ontmoetten en begeleidden we in 2018 drie families in een wekelijks bezoek. Twee daarvan werden, nadat ze de maximumperiode van opsluiting van 28 dagen hadden bereikt, overgebracht naar een terugkeerwoning, waar hun begeleiding door JRS werd verdergezet. Samen met o.a. het Kinderrechtencommissariaat, Nansen, Caritas, Défense Enfants International (DEI), een pool van vrijwillige artsen, enz. poogden we de families en hun advocaten zo goed als mogelijk te omkaderen. Ook in de gezinswoningen vertrekken we bij onze begeleiding steeds van de wensen van de familie. Gezinnen kunnen ervoor kiezen om beroep aan te tekenen tegen hun detentie en hun uitwijzing, maar terugkeren hoort eveneens tot de keuzes. Ook in het laatste geval zorgt JRS dat mensen de informatie en ondersteuning bekomen waar ze recht op hebben.

Een gouden kooi blijft een kooi

JPEG - 92.6 KiB

De gezinswoningen zijn zeer goed uitgerust. Tot onze verbazing zelfs veel beter dan de terugkeerwoningen. Alle nodige voorzieningen zoals wasmachines, goed geïnstalleerde keukens en badkamers, een leslokaal, speeltuig, enz. zijn aanwezig. Maar dat verandert niets aan het feit dat het gaat om vrijheidsberoving. Al vanaf een jonge leeftijd beseffen kinderen zeer goed dat ze opgesloten zijn. Het maakt hen machteloos en bang. Ouders vertelden ons over hun kinderen dat ze weigerden in slaap te vallen, niet wilden eten, zich afzonderden, agressief werden ten opzichte van hun broers en zussen, e.d. Kinderpsychiaters bevestigden ook de gevolgen van de detentie voor de kinderen. Detentie is schadelijk voor kinderen en schendt daardoor het principe van het hoger belang van het kind opgenomen in het VN Kinderrechtenverdrag.

‘Ook al krijgen we een positieve beslissing, hoe kan ik hier nog een normaal leven leiden? Hoe kan ik dit te boven komen?’
Moeder ontmoet in de gesloten gezinswoningen

In de zaak van de eerste opgesloten familie werd een klacht ingediend bij het Kinderrechtencomité van de Verenigde Naties. Dat oordeelde dat België het gezin diende vrij te laten. Maar ofschoon België het Kinderrechtenverdrag heeft geratificeerd, weigerde de overheid in te gaan op de vraag van het Comité. Ook de Europese Mensenrechtencommissaris keurde de opnieuw ingevoerde praktijk af. Op nationaal vlak spraken zich steeds meer spelers met invloed, zoals de Orde der Artsen, tegen de opsluiting van kinderen uit. Op politiek vlak diende de PS een wetsvoorstel in, wat leidde tot een hoorzitting in de Commissie van Binnenlandse zaken. JRS werd gevraagd om een advies over dit wetsvoorstel te schrijven. We maakten van de gelegenheid gebruik om alternatieven voor detentie naar voor te schuiven. België heeft in feite reeds een alternatief, namelijk de terugkeerwoningen, maar hierin werd de voorbije jaren veel te weinig geïnvesteerd, terwijl er kost noch moeite lijkt gespaard te zijn bij de bouw van de gesloten units. JRS vraagt dan ook een grondige onafhankelijke en kwalitatieve evaluatie van de terugkeerwoningen.

Campagne ‘Een kind sluit je niet op. Punt.’

Al sinds 2017 voeren we mee campagne met het Platform Kinderen op de Vlucht, Unicef, Amnesty International, Vluchtelingenwerk Vlaanderen, Ciré, Caritas, enz. Ondertussen voegden zich reeds meer dan 325 organisaties bij de campagne. Onder hen ook de Belgische bisschoppenconferentie. Naast de campagne werd een petitie gelanceerd tijdens een grootschalige actie in samenwerking met Amnesty International waarbij affiches en stickers werden uitgedeeld op strategische plaatsen als stations en speelgoedwinkels. 2018 werd afgesloten met meer dan 30.000 handtekeningen.

<<Terug