Studenten en gedetineerden ontmoeten elkaar in Merksplas
Detention sucks. Niet de sloganeske woorden op een spandoek in een protestmars, maar de afsluitende opmerking na een anderhalve dag durend academisch praktijkcollege over administratieve opsluiting. Niet meteen een verrassende conclusie, maar de onomwonden bewoording communiceert wel erg helder een overheersend buikgevoel dat oprees bij een eerlijke discussie over het huidige model van gedwongen terugkeer dat niet alleen in België, maar over heel Europa een onvermijdbare evidentie lijkt te zijn geworden.
Het academische praktijkcollege, georganiseerd aan de KU Leuven onder de leerstoel ‘Detentie, Zingeving en Samenleving’, vond op unieke wijze plaats in het administratie detentiecentrum van Merksplas.
Twaalf studenten Rechtsgeleerdheid en Criminologie brachten er niet alleen de dag maar ook de nacht door, samen met acht deelnemende gedetineerden die daar al gedurende enige tijd werden vastgehouden.
Benieuwd naar hun impressies? Klik hier:
De discussies tussen studenten en bewoners rond administratieve detentie werden ingeleid door korte presentaties over het rechtsmodel van grenscontrole, de interne beleving van detentie en alternatieven voor detentie. Sprekers van dienst waren Lars Breuls, docent aan de VUB en medewerkers van JRS Belgium.
Dit uitzonderlijke praktijkcollege was een bijzondere gelegenheid voor samenwerking tussen JRS Belgium en INTELSOC, een project dat het intellectuele en sociale apostolaat van de jezuïeten sterker met elkaar wil verbinden. De samenwerking ontstond op natuurlijke wijze -na de oprichting van een leerstoel rond detentie en zingeving. Dat het college effectief kon plaatsvinden in een administratief detentiecentrum was daarentegen veel minder vanzelfsprekend en voornamelijk te danken aan de lectoren Pieter de Witte en Geertjan Zuijdwegt, die in het verleden al praktijkcolleges tussen gedetineerden en KU Leuven-studenten in de gevangenis hadden georganiseerd. Een bijzonder dankwoord moet ook worden uitgesproken naar centrumdirecteur Hendrik Kivit, die het enthousiasme over het project onmiddellijk kon delen en een tweedaags verblijf ter plaatse mogelijk maakte in een leegstaande vleugel binnen het centrum zelf.
Voor JRS Belgium bood het college vooral de mogelijkheid om de stem van de gedetineerden rechtstreeks en ongefilterd naar een jong studerend publiek over te brengen.
Deze ervaring heeft mijn ogen geopend. Ik ben thuisgekomen met een rusteloos gevoel. Het heeft een sterkere indruk nagelaten dan ik in eerste instantie had gedacht. De verhalen van de bewoners van het administratief detentiecentrum in Merksplas zijn mij bijgebleven en zullen mij ook altijd bijblijven. Ik hoop dat ik in de toekomst mijn steentje kan bijdragen door migranten bij te staan in hun procedure en misschien ooit ook door de overheid ervan te overtuigen een beter migratiebeleid uit te werken (Friedl Michiels, student rechten aan de KU Leuven)