‘Transmigranten’

Een nieuwe prioriteit in het verwijderingsbeleid

‘Transmigranten’: het vaakst gehoorde woord in de communicatie van onze staatssecretaris voor Asiel en Migratie van deze laatste maanden. De term raakte jammer genoeg zo ingeburgerd dat we onszelf ook betrappen op het gebruik ervan. Geen enkele wet defineert wie transmigrant is. Het gaat gewoon om vluchtelingen. Ménsen dus. Mensen op weg naar wat zij denken dat een veilige plek is. Reeds maandenlang een doorn in het oog van velen. De aandacht gaat naar overlast in het Maximiliaanpark, ruzies in het Noordstation, steekpartijen aan de bushalte, overvallen op vrachtwagens op snelwegparkings, inklimming in de haven van Zeebrugge… Individuele incidenten die in een rechtsstaat een individuele aanpak vereisen.

JPEG - 48.8 KiBDit vroeg om een kordate aanpak. De staatssecretaris besliste dan ook om een administratief ‘afhandelingscentrum’ in te richten in Steenokkerzeel en 160 plaatsen vrij te maken in de gesloten centra. Dit leidde tot een nooit geziene ‘carrousel’.
Halsoverkop en willekeurig werden mensen overgeplaatst naar andere centra. Velen werden vrijgelaten, met of zonder strafblad. Waar was de rechtszekerheid? Waar was de rechtlijnigheid? Waarom werden die mensen juist nu vrijgelaten? Als hun vrijlating blijkbaar geen problemen creëert, waarom werden ze dan opgesloten? Het individuele dossier van de vrijgelatene – of van de opgeslotene – leek er weinig toe te doen. In hun plaats werden ‘transmigranten’ opgesloten die opgepakt werden na grote razzia’s in parken en stations. Recent werden ook personen opgepakt terwijl ze logeerden bij mensen thuis in het kader van het Burgerplatform. Hoezo overlast?

Na de razzia worden alle opgepakte personen naar het ‘afhandelingscentrum’ van Steenokkerzeel gebracht om vandaar naar een gesloten centrum gebracht te worden. Vaak betekent dit dus: een arrestatie in Zeebrugge, maximum 24 uren aanhouding in Steenokkerzeel, om dan gedetineerd te worden in Brugge, of vrijgelaten te worden met transport naar Brussel zodat ze een asielaanvraag kunnen indienen. Dit alles in transport mét politie-escortes.

Wanneer ze eenmaal in het gesloten centrum van Brugge zijn, is de situatie zeer onzeker. We zien heel wat mensen die hard aangepakt zijn door de politie, van wie de telefoon – vaak hun enige contact met hun familie in hun land van herkomst of met contactgezinnen in België – inbeslaggenomen werd. Mensen die inderdaad vaak alleen de bedoeling hebben naar het Verenigd Koninkrijk te gaan, waar ze al zovele jaren van dromen, het beloofde land dat hen op weg deed gaan en in al die jaren van ontbering en angst mythische proporties aangenomen heeft. Mensen die doodsbang zijn om door de Dublinregeling teruggestuurd te worden naar een overvol kamp in Griekenland, waar ze misbruikt of verkracht werden.

Het wordt tijd dat er in andere dingen wordt geïnvesteerd. In plaats van cipiers, tralies en handboeien hebben deze mensen degelijke informatie nodig van mensen met wie zij een vertrouwensband kunnen opbouwen. Hun vertrouwen in overheden is in hun thuisland aan het wankelen gebracht, het vergt tijd en finesse om dat vertrouwen te herstellen. Dat doe je niet door ze keer op keer op te sluiten en weer vrij te laten, vaak zonder enige tussenkomst van een rechter. Als deze mensen in het detentiecentrum gedwongen worden om een ‘impliciete asielaanvraag’ in te dienen, hoeft het niet te verwonderen dat ze de trauma’s die ze hebben opgelopen in hun land van herkomst niet durven te onthullen. Hoe kunnen ze immers vertrouwen op een rechtsstaat terwijl de feiten rondom hen getuigen van willekeur?

Griet Demeestere
geaccrediteerd bezoekster