Xavier Dijon, Les frontières du droit. Quelle justice pour les migrants ?

Bruxelles, Lessius, 2020, 380 p.

JPEG - 65 kio

Onze wetenschappelijk medewerker Xavier Dijon publiceerde in 2016 een klein werkje, Les réfugiés, in de reeks Que penser de…? (Namur, Fidélité, 124 blz.). Daarin ging het al over de grens. ‘Het is mijn obsessie’, zegt Xavier. In dit nieuwe, veel omvangrijkere boek heeft hij het verschijnsel van de grens uitvoerig en diepgaand onderzocht.

Moeten de nationale staten ethisch gezien hun grenzen openen voor elke vreemdeling die zich aandient of hebben ze integendeel het recht om ze te sluiten? Deze vraag raakt aan een groot aantal fundamentele thema’s: de zin van de staat en de wereldstaat, individualisme en communitarisme, ethiek en politiek, de bronnen van het nationaal en van het internationaal recht, het natuurrecht en het positief recht, vereffenende en verdelende rechtvaardigheid, de mensenrechten enz. Hoe kun je bepalen wat in deze context rechtvaardig is?

De reflectie beweegt zich op een zeer fundamenteel niveau. Het eerste deel van het boek laat de politieke filosofie aan het woord, van Aristoteles tot Martha Nussbaum. In het tweede deel zet de auteur bakens uit voor de zoektocht naar de fundamenten van rechtvaardigheid op het gebied van migratie. Het laatste hoofdstuk is een analyse van de Internationale overeenkomst voor een veilige, geordende en reguliere migratie, die op 19 december 2019 door de Verenigde Naties werd bekrachtigd (ook wel het ‘Pact van Marrakesh’ genoemd).

Pater Dijon is een rasechte intellectueel en stelt zich dus niet tevreden met ongenuanceerde uitspraken. Eerlijk en met wetenschappelijke zorgvuldigheid gaat hij voorwaarts zonder de spanning tussen de particulariteit van de grens en de universaliteit van de mensenrechten op te heffen. Geen gemakkelijke, maar wel inspirerende lectuur.

Pieter-Paul Lembrechts SJ
bezoeker in het gesloten centrum van Merksplas