DE TERUGKEERWONINGEN
Ook in 2018 waren onze bezoekers geregeld aanwezig in de terugkeerwoningen in Vlaanderen en Wallonië. Door de ingebruikneming van de gesloten gezinswoningen kon er echter wat minder tijd aan de terugkeerwoningen besteed worden. Niettemin ondersteunden we 35 gezinnen.
Vooral asielzoekers aan de grens
Het profiel van de families wijzigde in vergelijking met de voorgaande jaren. In tegenstelling tot wat de naam ‘terugkeerwoningen’ doet vermoeden, stelden we in 2018 vast dat de meerderheid van de families op de luchthaven van Zaventem aankwam op zoek naar internationale bescherming. In afwachting van een antwoord op hun asielaanvraag zijn zij verplicht in de terugkeerwoningen te verblijven. Van de 35 families dienden er 22 een verzoek tot internationale bescherming in. We ontmoetten vooral families uit Turkije, Palestina en Venezuela.
Eindelijk toegang tot internet
Hoewel de omstandigheden in de terugkeerwoningen, zoals in de voorbije jaren, niet noemenswaardig veranderd zijn, is er wel één grote nieuwigheid. De Dienst Vreemdelingenzaken heeft eindelijk voorzien in een wifinetwerk in alle woningen. Internet is in deze tijd van levensbelang. Asielzoekers die pas aankomen in België, kunnen op die manier de broodnodige bewijsstukken voor hun asieldossier gemakkelijker en sneller verzamelen. En mensen in een terugkeerprocedure kunnen via deze weg de nodige informatie verschaffen en banden met het thuisland herstellen, zodat ze hun terugkeer op zijn minst enigszins kunnen voorbereiden. Maar het stelt mensen ook in staat om per e-mail met onze bezoekers te communiceren tussen de bezoeken door.
Beterschap op het vlak van scholing
Ook op het vlak van scholing merkten we een positieve ontwikkeling op in een aantal sites met terugkeerwoningen. Al gingen nog niet alle kinderen die we begeleidden naar school, toch kunnen we stellen dat de meeste kinderen onderwijs genoten. Een plaats vinden in een secundaire school is wel nog steeds een heikel punt. Opvallend was onze ontmoeting met een aantal kinderen die voor de arrestatie schoolliepen in het buitengewoon onderwijs. Per definitie zijn dit extra kwetsbare kinderen. Het waren net deze kinderen die minder gemakkelijk een plek in een gepaste school in de buurt van de terugkeerwoning toegewezen kregen. Men zou moeten vermijden dat deze gezinnen in de terugkeerhuizen terechtkomen, omdat het recht op onderwijs voor deze kinderen extra in het gedrang komt.
Extreem kwetsbare families
Hoewel de terugkeerwoningen open faciliteiten zijn, zijn zij niet aangepast aan de noden van kwetsbare families. We waren in 2018 getuige van twee uitzonderlijk mensonwaardige situaties. We ontmoetten twee kinderen met een zware fysieke en mentale beperking. Een van de twee kinderen werd zelfs tot tweemaal toe in kritieke toestand gehospitaliseerd. In beide gevallen ging het daarenboven over een eenoudergezin en waren er nog kleinere broers en zussen die ook de nodige zorg en aandacht van de ouder vereisten. De twee families waren aan de grens tegengehouden en vroegen België om internationale bescherming. Dat wij deze families aantroffen bewijst dat er door de Dienst Vreemdelingenzaken nog steeds geen (degelijke) screening van kwetsbaarheid wordt doorgevoerd alvorens men een beslissing tot vasthouding in een terugkeerwoning neemt.
In cijfers